Sanat Suçları Arşivi, Türkiye’de gerçekleşmiş kültürel mirasa yönelik suçlara ilişkin farklı nitelikteki kaynakları bir araya getirmeye amaçlayan çevrimiçi bir arşiv projesidir.
Bu açıdan bu arşivin temel amaçlarını, konuya ilişkin bir kamu duyarlılığı/farkındalığı sağlamak; kültür/sanat ortamındaki aktörlere özellikle dönemin tartışmaları ve vaka örüntüleri üzerinden bir bilgi aktarımın bulunmak; ve son olarak konuyla ilgili akademik araştırma yapacak kişilere bir veri altlığı oluşturmak şeklinde sıralanabilir.
1500’ün üzerinde kayıt sayısına sahip bu arşivdeki kaynaklar, uzun bir arşiv taramasının sonunda derlendi ve bu sayı artmaya devam ediyor.
Arşiv, 1930’dan günümüze uzanacak şekilde öncelikle basılı ve çevrimiçi gazete haberlerinin yanı sıra döneminde tartışmaya açılan konular çerçevesinde çeşitli gazete ve dergilerde çıkan yazıları, konuyla ilgili mevcut akademik makaleleri ve ayrıca sunum, video, röportaj ve kamuya açık kaynaklarda mevcut olan raporları içermektedir. Türkiye dışında gerçekleşmiş veya Türkiye dışındaki vakaları merkezine almış her türlü kaynak kapsam dışında tutulmuştur.
Sanat Suçları ayrı bir disiplin olarak çok da geç sayılmayacak bir dönem olarak 1990’ların ikinci yarısından sonraki çalışmaların paralelinde olarak bir ivme kazandı. Konuya kriminoloji perspektifinden yaklaşan bir yayın ise John Conklin’in 1994’de ilk basımı gerçekleşen “Art Crimes” başlıklı kitabı olduğu görülüyor.
Bu eser kapsamında John Conklin’in tanımıyla sanat suçları (veya kültürel mirasa yönelik suçlar), sanat eserlerinin dahil olduğu cezaî işlem gerektiren eylemleri kapsar. Bu aşamada sanat suçlarını basitçe sınıflamak gerekirse; (i) sanat eserinin suçun merkezinde olduğu; sahtecilik ve dolandırıcılık, kaçakçılık, hırsızlık, yağma ve vandalizm gibi eylemlerde veya (ii) sanat eserinin bir araç niteliği gördüğü (farklı suç kategorileri ile ilişkili olarak); rüşvet, kara para aklama ve silah/uyuşturucu kaçakçılığı gibi farklı organize suçlarda takas aracı kullanıldığı durumlar şeklinde görülmektedir.
Öte yandan sanat suçlarının kapsadığı konu ve içerik itibariyle, ulusal ve uluslararası hukuk, kriminoloji, sosyoloji, sanat tarihi, müzecilik, arkeoloji, uluslararası ilişkiler gibi sosyal bilimler alanlarının yanı sıra özellikle sanatta sahtecilik konusu kapsamında kimya, fizik ve hatta biyoloji gibi fen bilimleri alanlarıyla da ilişkili olduğu görülür. Bu açından sanat suçları disiplinler arası bir araştırma alanıdır.
Arşiv, araştırmacılara kolaylık sağlaması açısından farklı filtreleme özelliklerini içermektedir.
Suç Türü; Türkiye’de en fazla görülen, en azından konuyla ilgili çeşitli kaynaklarda bahsi geçen sanat suçlarına ilişkin konu başlıkları “Kaçakçılık”, “Kaçak Kazı”, “Sahtecilik” ve “Vandalizm” kategorilerinden oluşmaktadır.
Kaynak Türü; arşiv içindeki farklı kaynak türleri mevcut, bunların çoğu gerçekleşen vakalara ait haber ajansları tarafından kamuya sunulan haberleri içerse de, bunların dışında sanat suçlarına ilişkin daha kapsamlı ve derinlikli içeriklere sahip gazete/dergi yazıları ve videoların yanı sıra yine konuya ilişkin akademik çalışmalar da kapsamaktadır.
Dönem; sanat suçlarını ilgilendiren vakaların kendi başına tekil haberlerle kamuyla buluştuğu gibi, bazı vakaların ise çeşitli yazı dizileri ile dönem tartışmalarına katkı sağladığı görülür. 10 yıllık dönemlere şeklinde organize edilmiş filtreleme seçenekleri, hem sayısal veri olarak hangi sanat suçlar türlerine ait haberlerinin arttığını göstermesi açısından önemliyken hem de bazı sembolik vakalar üzerine yazılmış yazı dizilerini takibini yapmak açısından araştırmacıya işini kolaylaştırması planlanmıştır.
Yazar; sanat suçlarını konu alan çeşitli akademik yayın, görüş, yorum, haber ve yazı dizisi gibi daha derinlikli içeriklerle alana katkı sağlayan 200'e yakın isme ait yazıların bir arada görülmesine olanak tanır.
Arşivle ilgili daha detaylı bir açıklamadan önce arşivin teknik kurgusuna ilişkin birkaç not düşmek gerekirse: Arşivdeki kayıt kutularının içerisinde, eğer bir link mevcut değil ise ilgili kaynağı sağ üstteki “indir” kutucuğuna basarak görüntüleyebilirsiniz.
Arşive kaynak paylaşımlarınız veya soru, yorum ve görüşlerinizi sanatsuclariarsivi@gmail.com e-posta üzerinden iletebilirsiniz.